Nerw twarzowy VII (nervus facialis) - unerwia wszystkie mięśnie mimiczne twarzy, na pewnym odcinku biegnie wspólnie z nerwem pośrednim, który prowadzi włókna wydzielnicze i smakowe. Nerw twarzowy opuszcza jamę czaszki przez otwór rylcowo-sutkowy, następnie dzieli się na część górną i dolną, mniejsze odgałęzienia tworzą splot przyusznicy unerwiający śliniankę przyuszną. Od splotu odchodzą gałęzie skroniowe, jarzmowe, policzkowe, żuchwowe i gałąź szyjna.
Spis treści:
Znajomość topografii nerwu twarzowego ma ogromne znaczenie podczas nacinania ropnia, czy zabiegów chirurgicznych.
Podział porażeń nerwu twarzowego
Porażenia nerwy twarzowego dzielą się na:
1) Porażenia ośrodkowe (np. schorzenia mózgu, guzy mózgu, złamania podstawy czaszki):
- samoistne,
- pourazowe.
2) Porażenia obwodowe - w wyniku urazu np. po zabiegach operacyjnych w obrębie ucha środkowego, stawu skroniowo- żuchwowego, przy nacinaniu ropni, podczas usuwania guzów przyusznicy.
Porażenie ośrodkowe powoduje niedowład dolnej części twarzy po stronie przeciwnej, porażenie obwodowe objawia się niedowładem wszystkich mięśni mimicznych połowy twarzy.
3) Samoistne porażenie nerwu twarzowego (porażenie Bella) - przyczyna może być alergiczna, wirusowa, reumatyczna czy też idiopatyczna, rokowanie jest dobre.
Rozróżniamy trzy stopnie porażenia:
- Postać lekka- porażone są tylko mięśnie mimiczne twarzy,
- Postać średnia- występuje częściowa utrata pobudliwości na prąd elektryczny,
- Postać ciężka- całkowita utrata pobudliwości na prąd elektryczny, występuje zanik mięśni, przykurcze, drgawki.
Objawy i leczenie porażenia nerwu twarzowego
Charakterystycznym objawem porażenia nerwu twarzowego jest objaw „zachodzącego słońca” nazywany również objawem Bella- podczas próby zamknięcia oka gałka oczna kieruje się ku górze i jest tylko częściowo zakryta przez niedomkniętą powiekę górną. Obserwujemy również opadnięcie kąta ust, wygładzenie fałdu nosowo-wargowego, zwiotczenie mięśnia policzkowego, może wystąpić także zniesienie doznań smakowych z 2/3 przednich części języka.
Jeśli przy wykonywaniu ruchów mimicznych (marszczenie czoła, zaciśnięcie powiek) występuje asymetria, wskazuje to na niedowłady odpowiednich odcinków nerwu. Jeśli pień nerwu twarzowego został uszkodzony pomiędzy zwojem kolankowym, a miejscem odejścia struny bębenkowej, zniesione bywa czucie smaku w przedniej części języka oraz zmniejsza się wydzielanie śliny.
Leczenie polega na podawaniu leków, w tym witaminy z grupy B, steroidów.
Porażenie nerwu twarzowego, fot. panthermedia
W razie braku poprawy stosuje się również zabiegi operacyjne. Neurotyzacja mięśniowa polega na połączeniu mięśnia żwacza lub skroniowego z mięśniami mimicznymi. Reinerwacja to połączenie obwodowego odcinka nerwu twarzowego z dośrodkowym odcinkiem nerwu dodatkowego lub podjęzykowego. Wszczepienie pasm powięzi szerokiej uda umożliwia podciągnięcie kącika ust i policzka do poziomu zdrowej strony twarzy.
