Antybiotyki w stomatologii się grupą leków stosowaną często z powodów profilaktycznych – głównym założeniem jest bowiem zapobieganie rozwojowi bakterii w kontekście zakażeń zębopochodnych [1]. Same antybiotyki, których nazwa odnosi się bezpośrednio do hamowania rozwoju („anti” – przeciw, „biostokos” – zdolny do życia), obejmowały niegdyś swoim zakresem substancje naturalnego pochodzenia, a dziś spotykamy się już z wieloma syntetycznymi preparatami tego typu. Pozwalają ona na opanowanie ekspansji bakterii, jakie atakują organizm, ale także mają swoje zostawanie właśnie w profilaktyce zakażeń bakteryjnych [2].

Zastosowanie

Kiedy brać antybiotyki? Wtedy, gdy w organizmie pojawia się infekcja bakteryjna, stanowią niezawodną obronę, tzn. wykazują niezwykłą skuteczność w hamowaniu rozwoju tego rodzaju mikroorganizmów stanowiących dla nas zagrożenie. By leczenie było skuteczne, warto wspomóc się dodatkowymi badaniami, takimi jak posiew, w celu rozpoznania rodzaju bakterii oraz dobrania odpowiedniej substancji. Nie warto jednak nadużywać tego typu broni farmakologicznej, gdyż zbyt duże jej ilości mogą spowodować uodpornienie się na nią bakterii i wówczas dana substancja staje się nieskuteczna.

Poza wysoką skutecznością działania należy mieć jednak również na uwadze fakt, że swoim działaniem antybiotyk eliminuje nie tylko drobnoustroje szkodliwe dla naszego organizmu, ale także te stanowiące naturalną florę. Warto również zaznaczyć, że antybiotyki nie działają na infekcje wirusowe [2].

Profilaktyka

Profilaktyka antybiotykami w stomatologii ma za zadanie zapobiegać rozwojowi mikroorganizmów oraz ich rozprzestrzeniani się do odległych narządów. Nie ma co prawda naukowo jednoznacznych potwierdzeń świadczących o niekorzystnych skutkach w narządach organizmu położonych w odległości od jamy ustnej. Obecnie funkcjonujące przeświadczenie, że zabiegi wykonywane w obrębie jamy ustnej (jak np. ekstraktacja zęba, leczenie endodontyczne, zabiegi na przyzębiu) mogą być przyczyną przejściowej bakteriemii, skłaniają do zastosowania antybiotyków. Zgodnie ze stanem dzisiejszej wiedzy oraz zaleceniami konieczne jest włączenie profilaktycznej antybiotykoterapii w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z pacjentem o podwyższonym ryzyku infekcyjnego zapalenia wsierdzia, u pacjentów z urządzeniami kardiologiczni czy u takich osób, u których mamy stan obniżonej odporności. Z tego punktu widzenia należy każdorazowo rozważyć włączenie antybiotyków, szczególnie w przypadku bardziej inwazyjnych czy też bardziej rozległych zabiegów stomatologicznych. Niezbędna może okazać konsultacja z lekarzem specjalistą, by wyraził swoją opinię na temat zastosowania tego rodzaju profilaktyki okołozabiegowej [3].

Antybiotyki a stomatologia

Około 10% ogólnej liczby przepisywanych antybiotyków są to substancje zalecane przez stomatologów. Zgodnie z zaleceniami, jeśli tylko jest to możliwe, nie należy stosować antybiotyku. Mówimy o sytuacjach takich jak brak gorączki przy możliwości zwalczenia infekcji innymi sposobami. Nie zmienia to jednak faktu, że antybiotyki stanowią skuteczną broń w sytuacjach rozprzestrzeniających się infekcji jamy ustnej.

fot. panthermedia

Profilaktyka antybiotykowa stosowana przed zabiegiem, który niesie za sobą ryzyko bakteriemii, jest jedną z głównych przyczyn zastosowania tego rodzaju substancji. Innym powodem zastosowania antybiotyku są działania terapeutyczne oraz lecznicze w obrębie jamy ustnej.