Leczenie ortodontyczne, choć znane od wieków, dziś przybiera nieco inną formę głównie ze względu na rosnące potrzeby estetyczne klientów gabinetów ortodontycznych. Mowa o leczeniu kosmetycznym, które ma na celu poprawę wyglądu naszych zębów. Jednak leczenie ortodontyczne to przede wszystkim eliminacja wad zgryzu narządu żucia. Jak każdy rodzaj leczenia, leczenie ortodontyczne również niesie za sobą ryzyko występowania powikłań lub skutków ubocznych, w postaci zmian próchnicowych, resorpcji dziąseł czy resekcji korzeni.
„White spots”
Białe plamy na szkliwie (white spots) są swego rodzaju zapowiedzią powstania zmian próchnicowych. Są one wynikiem demineralizacji szkliwa, związanej bezpośrednio z zastosowaniem aparatu. Specjaliści zauważają ich pojawienie się, czasami nawet po bardzo krótkim czasie użytkowania aparatu (nawet po 1 miesiącu), a czasami pojawić się one mogą w bardzo późnej fazie a nawet po usunięcie aparatu z powierzchni zębów. Warto również nadmienić, że sytuacja taka zdarza się znacznie częściej w przypadku korzystania ze stałego aparatu ortodontycznego. Zmiany tego typu zauważalne są u około 50 % pacjentów poddanych leczeniu, co stanowi bardzo wysoki wskaźnik.
Podstawową metodą diagnostyczną, w wykrywaniu białych plam na szkliwie i poziomu jego demineralizacji, jest ocena wzrokowa powierzchni po osuszeniu jej powietrzem. Metoda ta jest najpowszechniej stosowana w stomatologii, choć dostępne są również urządzenia do pomiaru stopnia demineralizacji szkliwa, bazujące na absorbcji światła, fluorescencji wzbudzonej światłem lub fluorescencji wzbudzonej światłem podczerwonym.
Resorpcja korzeni
Innym zagrożeniem związanym ze stosowaniem aparatu ortodontycznego jest resorpcja korzeni przesuwanych zębów. Jest to zjawisko bardzo niepożądane, jednak nierzadkie. Dochodzi bowiem wówczas do trwałego uszkodzenia tkanek twardych zęba, czyli zmian w morfologii oraz fizjologii tkanek przyzębia.
Czynnikami mającymi zasadniczy wpływ na wystąpienie tego zjawiska, są czynniki mechaniczne, rozumiane jako oddziaływanie sił aparatu ortodontycznego, które mają na celu przemieszczenie zęba, oraz biologiczne, które odnoszą się do postępu samego procesu oraz jego przebiegu.
fot. panthermedia
Warto również zwrócić uwagę na czynnik ogólnoustrojowy związany z występowaniem resorpcji korzeni, a mianowicie niedobór wapnia oraz zaburzenie gospodarki elektrolitowej w związku z jego niskim stężeniem w surowicy krwi. Największą grupą pacjentów borykającą się z tym problemem są dzieci w wieku rozwojowym, którym dostarczany jest nieodpowiedni poziom wapnia lub też wytwarzany jest u nich zbyt niski poziom metabolitów witaminy D3.
Recesja dziąseł
Innym rodzajem powikłania ortodontycznego jest recesja dziąseł, która polega na odsłonięciu korzenia zęba. Dodatkowo towarzyszyć temu mogą pęknięcia lub też szczeliny pojawiające się na dziąsłach. Przyczynami recesji są zaburzenia morfologiczne, jak również czynnościowe tkanek przyzębia oraz samego zęba. Stanowią one niezwykle kłopotliwy problem natury estetycznej, ale również mogą współwystępować ze zmianami próchnicowymi, ubytkami pochodzenia niepróchnicowego, jak również być przyczyną uporczywej nadwrażliwości zębów.
Recesje pojawiać się mogą zarówno podczas leczenia ortodontycznego, jak również po jego zakończeniu. Jak wskazują specjaliści, czynniki ryzyka ich powstawania są zbliżone do czynników ryzyka powstawania innych zmian, a mianowicie mowa tu o zbyt dużych siłach ortodontycznych, nagromadzeniu resztek pokarmowych, czy namnożeniu szczepów bakterii pogłębiających niekorzystne zmiany zębów i przyzębia. Ponadto zła technika szczotkowania, czy dobranie zbyt twardego włosia szczoteczki do zębów, również może przyczynić się do powstawania tego typu zmian. [1]
